แปลกแต่จริง

ดำเนินเรื่องโดย บก. แจ็ค

เจาะลึกวัฒนธรรมการกัดม้าในประเทศฟิลิปปินส์

     ในโลกของ “สัตว์นักสู้” ไม่ได้มีเพียงไก่ชนอย่างที่เราคุ้นเคย ประเทศเพื่อนบ้านของเราหลายแห่งก็มีการละเล่นของสัตว์ที่แฝงความเชื่อ ความกล้า และศักดิ์ศรีของผู้เลี้ยง
และหนึ่งในวัฒนธรรมที่ทั้งน่าทึ่งและน่าขนลุกที่สุด ก็คือ “การต่อสู้ของม้า" กีฬาดั้งเดิมของบางชุมชนในประเทศฟิลิปปินส์ ที่ยังคงถูกจัดขึ้นในบางพื้นที่จนถึงปัจจุบัน
จุดเริ่มต้นของประเพณี “ม้ากัดม้า”
      ม้าถือเป็นสัตว์คู่ชีวิตของคนฟิลิปปินส์มาตั้งแต่ยุคอาณานิคมสเปน พวกมันถูกใช้ลากของ ใช้ขี่ และใช้ในพิธีกรรมทางความเชื่อ โดยเฉพาะในเกาะ มินดาเนา ซึ่งเป็นพื้นที่ของชนพื้นเมืองเผ่าลุมัด และทีโบลี ที่นั่น “ม้า” ไม่ได้เป็นแค่สัตว์พาหนะ แต่เป็นสัญลักษณ์ของอำนาจและความเป็นชาย ตำนานเล่าว่า การต่อสู้ของม้าเริ่มจากเหตุธรรมชาติ เมื่อม้าตัวผู้สองตัวแย่งสิทธิ์ในการผสมพันธุ์กับม้าตัวเมีย ชาวบ้านจึงนำพฤติกรรมนี้มาใช้เป็น “การละเล่น” และพัฒนาเป็นกิจกรรมของหมู่บ้านในเวลาต่อมา จนกลายเป็นงานประเพณีเฉลิมฉลองในหลายพื้นที่ของมินดาเนา ที่ชาวบ้านเรียกว่า “ศึกแห่งม้า” นามแข่งและบรรยากาศในงาน สนามแข่งม้ามักเป็นลานกลางหมู่บ้าน กั้นคอกไม้เป็นวงกลม เสียงผู้คนเร่งเชียร์ตลอดการต่อสู้ ข้างสนามมีแผงขายอาหาร เบียร์ และซุ้มรับพนันอย่างเปิดเผยในจังหวัดอย่าง Sultan Kudarat, Kidapawan, และ Davao การต่อสู้ม้ามักจัดขึ้นในเทศกาลสำคัญ เช่น Seslong Festival ของเผ่า T’boli  ผู้คนจากหมู่บ้านใกล้เคียงจะเดินทางมารวมตัวกัน บางคนพาม้าโปรดมาร่วมโชว์พลังกันถึงสามสี่คู่ในวันเดียว เรียกได้ว่าเป็น “วันแห่งเกียรติของผู้เป็นเจ้าของม้า”
    กติกาและรูปแบบการต่อสู้
กติกาไม่ได้ซับซ้อน แต่โหดในสายตาคนนอก
     ม้าตัวผู้สองตัวถูกนำมาปล่อยในวงแข่ง โดยมี “ม้าตัวเมีย” ที่อยู่ในช่วงเป็นสัดถูกผูกไว้กลางสนามเพื่อกระตุ้นอารมณ์ตัวผู้ เมื่อผู้ดูแลปล่อยบังเหียน ม้าทั้งคู่จะพุ่งเข้าหากัน ใช้หัว ใช้ขา ใช้ฟันกัด คอชน และเตะกันอย่างรุนแรง บางคู่จบลงเพียงไม่กี่นาทีเมื่อมีฝ่ายถอยหนี แต่บางคู่กัดกันจนเลือดออก เหงื่อและฝุ่นคลุ้งทั่วสนาม
     ผู้ชนะคือม้าที่ทำให้คู่ต่อสู้หนี หรือยอมแพ้โดยไม่สู้ต่อการเดิมพันเป็นส่วนสำคัญของเกมนี้ เงินหมุนเวียนในงานหนึ่งอาจแตะหลักแสนเปโซ (หลายหมื่นบาท) และนั่นคือเหตุผลที่ประเพณีนี้ยังคงอยู่
     สายพันธุ์ม้าที่ใช้
ม้าที่ใช้ส่วนใหญ่เป็นม้าพื้นเมืองของฟิลิปปินส์ เช่น Mindanao Native Horse
สายพันธุ์นี้รูปร่างไม่ใหญ่มาก แต่แข็งแรง อดทน และมีนิสัยกล้า บางคนผสมพันธุ์กับม้าฝรั่งสายเลือดแข่ง เพื่อให้ได้ “นักสู้ที่เร็วและแรงกว่า” แต่โดยรวมแล้ว ม้าพื้นเมืองยังคงเป็นพระเอกของสนาม เพราะฝึกง่าย ราคาย่อมเยา และมีสัญชาตญาณนักสู้โดยธรรมชาติ
   ในวัฒนธรรมของทุกชาติย่อมมีเรื่องของการต่อสู้ของสัตว์ซึ่งเป็นการละเล่นและกีฬาที่เก่าแก่และเป็นมรดกทางวัฒนธรรมให้กับคนรุ่นหลัง ไม่ใช่แค่ไก่ชน กัดปลา วัวชน และสิ่งที่ยังไม่เคยเห็นก็ได้เห็นแบบนี้ซึ่งเป็นวัฒนธรรมของชนเผ่าดั้งเดิมของประเทศฟิลิปปินส์และนี่คือการกับม้า